He whare matarau hou ka hangaia ki runga i te maunga o Kaitī i Tūranganui-a-Kiwa, i raro i te kaupapa whakawhanake o Te Taumata o Titirangi, Ngāti Oneone me te kaunihera-a-rohe.
Kua tīmata ngā mahi papatau whenua, ā, te tango i te whare tawhito anō hoki.
Hei tā Ranell Nikora o Ngāti Oneone, “Kei te whakaae katoa te iwi ki te tapahi i te tihi nō te mea ehara i te tihi te tihi i konei o ngā rā ō mua i tapahi i mua i te WWII.”
Kāre te iwi i whakaae i ngā tau whitu tekau kia tū ai te whare tirotiro tawhito nei, heoi e mahi tahi ana rātau me te kaunihera ināianei ki tēnei mahi.
“I hainatia tētahi whakaaetanga, ko te Tītīrangi Accord, mai i ngā mātua i tuku iho taua whakaaetanga ki a mātau ināianei" te kī a Nikora.
Ko Tītīrangi te maunga tipuna o Ngāti Oneone. Ko Whare Kōrero te pā i tū ai i Tītīrangi, arā, koia te pā i nōhia e te māreikura e Hamoterangi i ngā tau kotahi mano, whā rau, whitu tekau.
“I konei tētahi whare wānanga o te iwi Māori, ki taku nei mōhio mō te tātai arorangi nō reira kei te hoki mai taua mauri ki tēnei maunga kei te hoki mai tērā kōrero ki tēnei maunga", tā Nikora.
Māori mai, Pākehā mai, ka wātea te whare ako hou nei ki te katoa.
“Te tūmanako he whare ako he whare wānanga. Tērā pea he whare tātai arorangi, me te whare kia kōrero e pā ana ki te taiao, ki ngā kōrero o nehe", te kī a Nikora.
Ka whakawhiti kōrero te iwi me te kaunihera ki te hapori e pā ana ki ngā mahere hei ngā marama e tū mai nei.
