default-output-block.skip-main
Indigenous | Māori

Te mate whakaruhi ārai mate: “Me mōhio te ao ki ngā āwangawanga o te Māori.”

Inā te hirahira o ngā mōhiotanga mō te mate huaketo whakaruhi ārai mate i Aotearoa kua puta i te pūrongo, ko Ngā Taipakeke o te Urutā HIV.

Koinei te tuatahi o ngā rangahau pēnei, he kaupapa mahi tahi nā Elderly Care of HIV Alliance rātou ko ētahi rōpū kaupapa Māori.

Hei tā Milly Stewart, pou tāhuhu o Toitū te Ao, kāore he rangahau pēnei e pā ana ki te hunga Māori e pāngia ana e te mate whakaruhi ārai mate.

“Kua 40 tau kē te Māori i raro i tēnei urutā. Engari karekau he rangahau, karekau he kōrero, kāre he Māori i puta ki te kōrero e pā ana ki ō mātou hiahia, ō mātou āwangawanga, ō mātou mamae, ō mātou whakamā,” hei tāna.

“Ko te mea nui, kei te rongo te ao i ngā āwangawanga e pā ana ki te Māori.”

Koni atu i te 60 ōrau te maha o te iwi HIV ki Aotearoa, e 50 ngā tau te pakeke neke atu, ā, e matapaetia ana ka nui ake taua rahi ki te 72 ōrau ā te tau 2030.

Heoi hei tā Stewart, karekau he rōpū e tautoko ana, e whakatutuki ana i ngā hiahia o te hunga Māori i roto i te horapatanga o te mate.

“Kāore ā mātou kōrero kia rongohia i roto i tēnei urutā. Te nuinga hoki, ka takatakahi ki runga i a mātou. Ka rongo tēnei, kāre e mōhiotia ana, he aha, me pēhea, ko wai?

Koinā tā mātou hiahia, kia puta ā mātou kōrero, kia mōhio ai tātou ki ēnei take nā te mea he Māori tātou,” hei tā Stewart.