default-output-block.skip-main
National | Hauraki-Waikato

Whakatārewahia te whakataunga o Hauraki, te karanga a Te Taraipiunara o Waitangi ki te Karauna

Te waitohu a Pare Hauraki i Pāremata / Pūtake - Kōnae

Ko te whakatau a Te Taraipiunara o Waitangi, i mahue i te Karauna āna herenga kia kahurangi te tū. E karanga ana ia ki te Karauna kia whakatārewahia tāna whakataunga me Pare Hauraki, kia tika rā anō ai āna whakaritenga.

I roto i āna tūtohutanga, ko tāna e mea ana, “Ko te pire ka whakamana i te Whakataunga a Te Kohinga o Pare Hauraki, i te kawenata whakataunga a te iwi o Hauraki anō hoki, ka kore e koke whakamua, kia tau rā anō ngā take mautohe ki tētahi tukanga e tika ana mō ngā kerēme whakawhiti."

Heoi i puta i a Pare Hauraki he pānui e mea ana, “Kīhai te Taraipiunara i kī atu, nō Ngāi Te Rangi, Ngāti Ranginui me Ngāti Wai te mana whenua motuhake ake ki ngā wāhi e tohengia ana, e ai ki ā rātou tohe."

Ko tā Pare Hauraki whakamāramatanga mō te pūrongo, ko ēnei iwi katoa, rātou ko Pare Hauraki, kei te whai pānga ki Tauranga Moana.

“Kīhai te Taraipiunara i mea ake, kaare he pānga tuku iho o Pare Hauraki ki ngā wāhi mautohe e tohengia ana e Ngāi Te Rangi, e Ngāti Ranginui me Ngāti Wai. Ehara tēnei i te ohorere.

“Hei tauira, nā te Taraipiunara te kitenga i ngā pūrongo i mua ake, ko Pare Hauraki, ka whai pānga, otirā, he pānga mauroa ki roto o Tauranga Moana."

Ko te rerekētanga o tēnei kaupapa, ko te whai wāhi o te noho kanohi-ki-te-kanohi me ngā momo rōpū, i raro i tētahi tukanga whai tikanga.

“He tukanga whakamana i te iwi ki te whakatau take ki waenga i a rātou, ki te whakatinana hoki i tō rātou tino rangatiratanga, ehara mā te whakataunga a te Minita,” te kī a te pūrongo.

Heoi, arā ngā whakatūpato a te Taraipiunara ki a rātou ka whai i tēnei ara:

“…rātou ka whai kia kuhu ki te tukanga tikanga, me tika hoki tā rātou tū. Me aro ki te tukanga i runga i te hiahia kia pono te whakatika take, i raro i ngā tikanga.

"Kaare e taea e te rōpū whakahē te whai i tēnei momo tukanga hei ara whakatōroa, whakapōrearea rānei i tētahi whakataunga tē whakaaetia e rātou.

"Tērā momo aronga, ehara i te tika, ā ka whai mana te Karauna ki te whakahē i aua momo mahi."

Hei tā Ngarimu Blair, heamana tuarua o Ngāti Whātua Ōrākei, e whakaū ana te pūrongo i ngā kōrero kua hia nei ngā tau e kīa ana e Ngāti Whātua Ōrākei.

“We have developed our own tikanga-based solution for overlapping interests with Ngāti Paoa, and it is working. But the parties need to act honestly and with integrity, which has not happened with Marutūāhu.”

Te Ao Māori News
Te Ao Māori News

Te Ao Māori News is the dedicated news service of Whakaata Māori, delivering indigenous-focused stories from Aotearoa and around the world.